Miskraam

Wanneer er een echoscopisch onderzoek gedaan is, waarbij is bevestigd dat het vruchtje niet levensvatbaar is, dan zal dit een miskraam worden. Er zijn vrouwen die, nadat ze te horen hebben gekregen dat het vruchtje niet levensvatbaar is, onmiddellijk medische ingrijpen willen. Alhoewel dit gevoel heel begrijpelijk is, is het belangrijk om goed na te denken welke opties er zijn en waar de voorkeur ligt. Voor de verwerking de miskraam is het verstandig om in ieder geval eerst een aantal dagen af te wachten.

Afwachten
De miskraam kan vanzelf in zijn geheel geboren worden zonder al te veel bloedverlies. In 40% van de gevallen vindt de miskraam binnen en week na het staren van het bloedverlies plaats.
De miskraam zelf begint met bloedverlies en pijnlijke krampen, die doen denken aan heftige menstruatiekrampen. De baarmoedermond moet zich een beetje openen om het vruchtzakje en de kleine placenta door te laten.
De pijn wordt heviger naarmate het moment nadert waarop het vruchtje wordt ‘geboren’. Het hele proces heeft tijd nodig. En het is onvoorspelbaar hoelang de pijn zal duren voordat het vruchtzakje naar buiten komt. De buikpijn en het bloedverlies worden meestal in de loop van een aantal uren steeds iets erger tot op het moment van de miskraam. Dan is er een tijd flinke buikpijn en royaal bloedverlies waarbij ook de vruchtzak wordt uitgedreven. Daarna houdt de pijn abrupt op, en een tijdje later stopt ook het bloedverlies. Als het vruchtzakje en de placenta in wording compleet naar buiten gedreven zijn, sluit de baarmoedermond zich weer snel en trekt de baarmoeder zich samen. Het bloedverlies houdt nog een aantal dagen aan en verloopt over het algemeen net als een menstruatie.

Een vruchtzak ziet er meestal uit als een met vocht gevulde blaas met een vliezig omhulsel dat gedeeltelijk met roze/rode vlokken bekleed is. Vaak komen er ook bloedstolsels vrij die meer donkerrood en glad zijn. Soms is het vocht al uit de vruchtzak. Dan is het verschil tussen de vruchtzak en een stolsel lastiger te zien. Een stolsel bestaat uit gestold bloed en is daardoor met je vingers makkelijker uit elkaar te trekken, bij een vruchtzak lukt dat niet.

Het kan ook gebeuren dat de miskraam er gedeeltelijk uitkomt en dat er vanwege het bloedverlies of aanhoudende buikpijn alsnog een ingreep moet plaatsvinden.
Bij twijfel of zorg over het verloop van de miskraam of de hoeveelheid bloedverlies kun je 24 uur per dag bellen met de dienstdoende verloskundige.

Wanneer je besluit om een spontane miskraam af te wachten, is het verstandig te bedenken hoe lang je dat wilt. Bespreek dit met ons of je gynaecoloog. Medisch gezien kun je gerust een aantal weken afwachten. Wel is dit soms emotioneel zwaar. Een medische noodzaak tot ingrijpen is er alleen in het geval van een incomplete miskraam, te veel bloedverlies of koorts.
Je kunt ook eerst een periode afwachten en als je het te lang vindt duren een medische behandeling starten.

Misoprostol
Als het erg lang duurt voordat de miskraam op gang komt, kan dit met Misoprostol (cytotec) opgewekt worden. Hiermee kan meestal een curettage worden voorkomen. Misoprostol wordt door de gynaecoloog voorgeschreven. Het is een geneesmiddel dat de miskraam op kan wekken. Eigenlijk is dit een middel om maagzweren te voorkomen. Uit onderzoek is echter gebleken dat het middel ook effectief is voor het opwekken van een miskraam.
Bij ongeveer 10% van de vrouwen die voor Misoprostol kiezen moet alsnog een curettage verricht worden in verband met achtergebleven resten van de miskraam. Bij 10% van de patiënten heeft de Misoprostol helemaal een effect.

Curettage
Dit is een ingreep waarbij de gynaecoloog het zwangerschapsweefsel via de vagina en de baarmoederhals verwijdert. Dit kan door middel van een zuigcurettage of door middel van het gebruik van een curette (een soort van lepeltje). De ingreep duurt 5-10 minuten. Vaak geeft de gynaecoloog een korte narcose of een plaatselijk verdoving.
Bij een gezonde vrouw is een curettage een ingreep met een zeer klein risico op complicaties. Er zijn geen directe gevolgen voor het ontstaan van een volgende zwangerschap.
Een zeldzaam voorkomende complicatie is het syndroom van Ahserman, hierbij ontstaan verkleving aan de binnenzijde van de baarmoeder. Een enkele keer komt een perforatie van de wand van de baarmoeder voor. Meestal heeft dit geen gevolgen, maar soms adviseert de gynaecoloog extra observatie in het ziekenhuis.
Een laatste complicatie is een incomplete curettage, waarbij een rest van de miskraam achterblijft. Het bloedverlies blijft dan meestal aanhouden. De rest van het zwangerschapsweefsel kan alsnog spontaan naar buiten komen. Soms is het noodzakelijk hiervoor medicijnen te gebruiken of is een tweede curettage nodig.

Anti-D immunoglobuline
Indien een miskraam na 10 weken zwangerschapsduur plaatsvindt, wordt aan vrouwen met een rhesus-negatieve bloedgroep anti-D-immunoglobuline (Anti D) toegediend. Dit voorkomt dat door het lichaam antistoffen aangemaakt worden die in een volgende zwangerschap problemen kunnen veroorzaken.
Bij een spontane miskraam voor 10 weken zwangerschap is het geven van anti-D niet nodig. Ook als bij echoscopisch onderzoek blijft dat er geen vruchtje is aangelegd, of dat het vruchtje in een zeer vroeg stadium is afgestorven, ziet men veelal af van het geven van anti-D. Men neemt dan aan dat er geen kans is op de vorming van antistoffen.

• Hevig bloedverlies: Wanneer het bloedverlies meer dan een forse menstruatie is. Zeker als dit gepaard gaat met klachten van sterretjes zien of flauwvallen.
• Aanhoudende klachten na een spontane miskraam of curettage. met name kampende pijn en/of zeer fors bloedverlies.
• Koorts (>38 graden) tijdens of kort na de miskraam
• Ongerustheid over het verloop van de miskraam.

Hoe bel je?

In geval van spoed bel je natuurlijk direct. Bel altijd eerst naar de praktijk (0172-614469) als we de telefoon niet opnemen, bel dan de verloskundige die dienst heeft. Haar nummer is te horen op het antwoordapparaat.

Heb je geen spoed, maar ben je wel ongerust over het verloop van de miskraam of wil je wel graag overleggen? Bel dan op werkdagen tijdens het telefonisch spreekuur.  Dit is iedere werkdag van 13.00 uur tot 14.00 uur.

Het lichamelijk herstel na een spontane abortus of curettage is meestal snel. Gedurende een tot twee weken bestaat vaak nog wat bloedverlies en bruinige afscheiding. Het is verstandig om met vrijen te wachten tot het bloedverlies voorbij is. Hierna is het lichaam voldoende hersteld om weer opnieuw zwanger te worden.

Het zwanger worden op zich wordt door een miskraam niet bemoeilijkt. Ook is het uit medisch oogpunt niet noodzakelijk om een aantal maanden te wachten met opnieuw zwanger worden. De volgende menstruatie verschijnt na ongeveer zes weken. Soms een paar weken eerder of later.

Het kan zijn dat je in de periode na de miskraam nergens ‘puf’ voor hebt. Het lukt alleen om alleen het hoogst noodzakelijke te doen en zelfs dat kost veel energie.

Veel vrouwen maken na een miskraam psychisch een moeilijk tijd door. De miskraam betekent een streep door de toekomst en een abrupt einde aan alle plannen en fantasieën over het verwachte kind.
Dat de zwangerschap vanaf het begin al niet in goed was en de miskraam dus een natuurlijke en logische oplossing was, is voor sommigen een troost. Verdriet, schuldgevoelens, ongeloof, boosheid en een gevoel van leegte zijn veel voorkomende emoties, zeker bij een vrouw. De vraag waarom het mis ging houd jou waarschijnlijk ook bezig. Hoe invoelbaar ook, schuldgevoelens zijn bijna nooit terecht. De gedachte dat zwanger worden in elk geval mogelijk is gebleken, is soms een steun.

De verwerking van een miskraam verschilt: iedereen, vrouw en man, doet dat op haar of zijn eigen manier. Ook de omstandigheden spelen een rol. Het is moeilijk aan te geven hoe lang dit proces duurt. Sommige ouders doen er enkele maanden tot een half jaar over; bij anderen duurt het langer, soms meer dan een jaar.

Voor de omgeving is het soms niet duidelijk wat je doormaakt. Opmerkingen als ‘volgende keer beter’ of ‘je bent nog jong’ helpen meestal niet, ook al zijn ze goed bedoeld. Ze doen immers geen recht aan wat je al ouder op dat moment voelt. Omdat het verlies vaan voor de buitenwereld onzichtbaar is, kan het helpen te praten met ander ouders die hetzelfde hebben meegemaakt. Zij weten wat jij doormaakt.
Verschillen in beleving of snelheid van verwerking tussen man en vrouw kunnen een druk op de relatie geven; ook dan is het verstandig erover te praten, zowel met elkaar als met anderen.

Vrouwen die na een miskraam opnieuw zwanger zwanger worden, zijn daar meestal blij mee, maar voelen zich vaak de eerste tijd ook onzeker en bang: Zal het opnieuw mis gaan? Deze gevoelens zijn heel normaal. Sommigen willen daarom de omgeving nog niet direct van de zwangerschap op de hoogte stellen.
Gelukkig verloopt een volgende zwangerschap meestal goed, ook bij vrouwen die meer dan een miskraam hebben doorgemaakt.

Preconceptioneel advies
Wanneer je opnieuw zwanger wilt worden, is het verstandig zo gezond mogelijk te leven. Dat betekent gezond en gevarieerd eten, niet overmatig drinken, niet roken en geen medicijnen innemen zonder overleg. Toch is het niet mogelijk een miskraam met zekerheid te voorkomen, ook als je je aan deze regels houdt. Voor elke vrouw die (opnieuw) zwanger wil worden luidt het advies om dagelijks een tablet foliumzuur van 0,4 mg te gebruiken. Mocht je voorafgaand aan de miskraam geen foliumzuur gebuikt hebben, dan hoef je je daar niet schuldig over te voelen. Foliumzuur vermindert niet de kans op een miskraam, maar wel de kans op een kind met ene open rug (spina bifida).

Maak gerust nog een afspraak met ons om nog eens na te praten over de miskraam, bijvoorbeeld na enkele weken of wanneer jij daar behoefte aan hebt. Misschien wil je nog eens praten over de oorzaak van de miskraam, je lichamelijk herstel, het op gang komen van je menstruatie of de verwerking van het verlies.
Heb je vragen, gevoelens of angsten bij de gedachte aan een volgende zwangerschap? Als je nog geen nieuwe zwangerschap wenst, dan kunnen wij je informeren over een goede anticonceptiemethode.

Er bestaan landelijke hulporganisaties die zich speciaal richten op vrouwen die en miskraam doorma(a)k(t)en. Deze instanties kunnen je helpen bij het beantwoorden van vragen en zoeken van hulp en steun in de omgeving.

Organisaties:

• Miskraam begeleiding Nederland | miskraambegeleiding.nl
• Freya, patientenverening voor vruchtbaarheidsproblematiek | freya.nl
• FIOM, Stichting Ambulante FIOM | fiom.nl
• VBOK | vbok.nl